Forse groei vrouwelijke brandweerlieden en ambulancechauffeurs

In het afgelopen decennium is het aantal vrouwelijke brandweerlieden en ambulancechauffeurs fors toegenomen. Uit een analyse van De VerkeersAcademie blijkt dat in de periode 2011 tot en met 2019 de vrouwelijke populatie bij de beroepsbrandweer met 14 procent steeg, terwijl tussen 2013 en 2020 maar liefst 43 procent meer vrouwen onder de ambulancechauffeurs werden geteld.

De analyse betreft de meest recente cijfers die voorhanden zijn van het CBS, het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid, Sectorkompas Ambulancezorg en het RIVM. De VerkeersAcademie leidt rijinstructeurs op voor de speciale discipline ‘OGS’, oftewel optische en geluidssignalen. Deze instructeurs geven rijles aan aspirant-ambulancechauffeurs en aan brandweerlieden die ‘voertuigbediener / pompbediener’ willen worden. Zij leren hen op een veilige manier met zwaailichten en sirenes te rijden. De vraag naar deze instructeursopleidingen stijgt de laatste jaren, mede als gevolg van natuurlijke uitstroom van ervaren krachten binnen de brandweer en ambulancediensten. De VerkeersAcademie brengt van deze hulpdiensten het personeelsverloop en de inzet dan ook zo nauwkeurig mogelijk in kaart. Naast brandweer en ambulance (en politie en marechaussee uiteraard) zijn er ook voorrangsvoertuigen van onder andere Rijkswaterstaat, ProRail, Sanquin (bloedbank) en huisartsenposten die met optische en geluidssignalen mogen rijden. Ook instructeurs van Defensie worden door De VerkeersAcademie opgeleid.

Kleiner brandweerkorps met meer vrouwen vaker ingezet

In 2011 telde het professionele brandweerkorps 286 vrouwen en 5.130 mannen. Acht jaar later waren dat 325 vrouwen en 5.050 mannen; het vrouwenaandeel steeg zodoende van 5,6 naar 6,4 procent. Aan het begin van deze eeuw waren er slechts 145 vrouwen in dienst bij de brandweer. Ondanks de daling in het totale personeelsbestand steeg de inzet van de brandweer van begin 2018 tot aan de uitbraak van de coronapandemie op kwartaalbasis van ongeveer 31.000 incidenten naar ruim 36.000. In de coronajaren 2020 en 2021 daalde het aantal incidenten licht, maar sinds het vierde kwartaal van afgelopen jaar loopt dat weer op. De vrijwillige brandweer telde in 2019 bijna 19.000 vrijwilligers, terwijl dat er acht jaar eerder nog meer dan 21.000 waren. Het aantal mannen daalt, maar sinds 2016 kwamen er juist zo’n 60 vrouwelijke vrijwilligers bij, tot een totaal van 1.100 in 2019.

Ambulancediensten blijven groeien

Bij de ambulancediensten houdt het aantal chauffeurs gelijke tred met de gevraagde inzet; in 2019 waren er ruim 1 miljoen spoedeisende ritten en dat was 11 procent meer dan in 2015. De prognose voor 2022 was dat er op werkdagen overdag 652 ambulances nodig zullen zijn, oftewel 10 meer dan in 2020. Het aantal voltijd ambulancechauffeurs steeg tussen 2013 en 2020 van 1.800 tot bijna 2.100 en in diezelfde periode nam het aandeel vrouwen in deze beroepsgroep toe van 11 tot 14 procent. Bij die laatste meting werden 325 vrouwelijke ambulancechauffeurs (zowel voltijd als deeltijd) geteld en dat was bijna 43 procent meer dan in 2013. In absolute aantallen bedroeg de stijging 97 vrouwen, terwijl er 157 meer mannen in dienst waren getreden, oftewel een plus van ‘slechts’ 9 procent. Het totale aantal ambulances groeide van 711 tot 881 en het aantal standplaatsen nam toe van 207 tot 240.

Instructeurs alleen maar mannen

Ondanks de toename van vrouwelijke chauffeurs op ambulances en brandweerwagens ziet directeur Gijs Kantelberg van De VerkeersAcademie vrijwel alleen mannen verschijnen bij de opleiding tot rijinstructeur voor voorrangsvoertuigen met optische en geluidssignalen: “Dat vind ik dan toch weer jammer. We zouden ook hier graag meer dames willen ontvangen, zoals we ook zien bij de reguliere instructeursopleiding, waar minimaal een kwart vrouw is. ”